مهارت نرم (Soft Skill) چیست؟ | لیست مهم ترین مهارت های نرم

زمانی که یه پزشک از هوش هیجانی برای تشخیص درست و به موقع بیماری‌ها استفاده می‌کند و یا زمانی که یه معلم قادر هست تا مدیریت زمان کلاس رو در دست گرفته و همه مفاهیم رو منتقل کند، در واقع از هنرمندی Soft Skill برای انجام کارهای تخصصی استفاده کرده است. در این میان ممکن هست بررسی تفاوت مهارت نرم و سخت اندکی دشوار باشد. به‌کارگیری مهارت نرم (Soft Skill) از ارکان انجام بسیاری کارهای تخصصی مانند برنامه نویسی هست. در این مقاله از گاتاکد قصد داریم تا درباره مهارت نرم و انواع آنها صحبت کنیم و به نکاتی از تقویت این مهارت‌ها تا نحوه استفاده از آنها خواهیم پرداخت.

تعریف کلی مهارت نرم چیست؟

مهارت‌های ارتباطی مانند ارتباط با مشتری تا کارفرما و حتی زیردستان، هر نوع رفتار دوستانه، انجام کارهای تیمی، یادگیری سریع نکات جدید و تخصصی، مدیریت هیجانات، هوش هیجانی، توانایی حل مسئله و... همگی جنبه‌های گوناگون از مهارت‌های نرم هستند. خیلی ساده هر مهارتی که سخت نباشه، در فهرست مهارت‌های نرم قرار می‌گیرد.

ممکنه بپرسی مهارت سخت چیست؟ البته به مجموعه فعالیت‌های تخصصی انجام هر کار گفته می‌شود. حالا اگه مهارتی در فهرست کارهای تخصصی یک حرفه نباشد، اما برای انجام آن کار با کیفیت بالا تاثیرگذار باشد، به عنوان مهارت نرم معرفی می‌شود. مثلاً اعضای یک تیم برنامه نویسی رو تصور کنید که هر کدام بر تمام مهارت‌های سخت و تخصصی برنامه نویسی مسلط هستند. اما اگه اعضای این گروه توانایی کار جمعی رو نداشته باشند، آیا پروژه‌های آنها با کیفیت بالا اجرا می‌شود؟ در این مثال ساده توانایی انجام کار گروهی از جمله مهارت‌های نرم است. تمام مهارت‌های تخصصی که بدون آنها کاری از پیش نمی‌رود را فهرست کنید. حالا هر مهارت اضافه که در افزایش کیفیت کار تاثیرگذار هست رو فهرست کنید. این فهرست دوم همان مهارت‌های نرم است که در انجام آن پروژه نیاز دارید و به کار می‌گیرید.

چرا باید تقویت مهارت های نرم را جدی بگیرید؟

آیا تا به حال پیش آمده که با وجود فراهم بودن تمام شرایط و یا تمام تخصص‌ها از انجام یک کار ناتوان باشید؟ مثلاً آیا تجربه پیدا کردن شغلی رو دارید؟ و از اینکه چرا مادامیکه همه چیز رو می‌دانید، برخی از کارفرماها به شما و مهارت‌های تیم شما اعتماد نمی‌کنند؟ در این صورت فکر نمی‌کنید که لازم است از مهارت‌های دیگری فراتر از تخصص خود مانند فنون مذاکره و یا مهارت ارتباط با کارفرما و... استفاده کنید؟ هر کسی برای ارتقای کیفیت کارهای تخصصی به مهارت نرم (Soft Skill) نیاز دارد. چون:

می‌توانید کارهای بزرگ و تیمی انجام دهید

تعامل با همکاران رمز موفقیت در پروژه‌های بزرگ هست. کافی است مهارت نرم ارتباط با همکار و یا دوستان خود رو ارتقا دهید تا در دل هر پروژه سنگین با همدلی، رفع تعارض و مهارت‌های کار تیمی موفق باشید.

به رهبری الهام بخش تبدیل شوید

تمام مدیران و یا افراد متخصص در پروژه‌های بزرگ به مهارت‌های نرم برای تاثیرگذاری در اطرافیان خود نیاز دارند. با این مهارت‌ها می‌توانید به راحتی در ارتباط با همکاران برای انگیزه‌دهی، راهنمایی و ارتباط‌های مدیریتی اما تاثیرگذار قرار بگیرید و آرام آرام به رهبری الهام بخش تبدیل شوید.

انعطاف پذیر می‌شوید

در دنیای امروز که همه چیز در هر روز به کلی تغییر می‌کند، تنها کسانی موفق هستند که انعطاف پذیر باشند. یادگیری سریع، پذیرش تغییر و غلبه بر چالش‌ها از جمله مهارت‌های نرم هست که به شما کمک می‌کنند تا انعطاف پذیر باشید و خودتان رو برای تغییرات مدرن آماده کنید.

افزایش توانایی حل مسائل پیچیده

خلاقیت و توانایی تحلیل از زوایای مختلف بخشی از مهارت نرم (Soft Skill) هستند. با پیچیده شدن دنیای امروز، مشکلات آن نیز پیچیده‌تر شده است و حالا نمی‌توانید با راه حل‌های ساده و قدیمی در تقابل با دنیای پیچیده امروز باشید. خلاقیت و تحلیل شرایط بخشی از مهارت‌های نرم هست که به شما کمک می‌کنه تا چالش‌های پیچیده دنیای امروز رو از زوایای مختلف بررسی کنید.

مدیریت زمان و سازماندهی

برای انجام کارها باید بتوانید وظایف خود رو اولویت بندی کنید. برای این کار به مهارت‌هایی مثل سازماندهی کارها و مدیریت زمان نیاز دارید. مهارت‌هایی که قرار نیست تا در هیچ آموزشگاه یاد بگیرید. اما قراره که برای تقویت این مهارت‌ها دست به کار شوید.

فرصت های جدید شغلی

بدون تقویت مهارت‌های نرم، پیدا کردن شغل جدید سخت و حتی غیر ممکن شده. کارفرماها حالا علاقه دارند که متخصصین با بهره‌مندی از مهارت‌های نرم رو جذب کنند. اگه روی تقویت مهارت‌های نرم خودت سرمایه‌گذاری کردی، قطعاً این فرصت رو داری که در پروژه‌های بهتر و کارهای بزرگتر و پولسازتری وارد شوید.

انواع مهارت های نرم

آیا همه‌ی مهارت‌های نرم در هر حوزه تخصصی تعریف یکسانی دارند؟ مثلاً اگه قدرت قضاوت کردن برای یه مدیر مهارت نرم باشه، آیا برای یه قاضی هم مهارت نرم هست؟ و یا اگه یه برنامه نویس از مهارت فنون مذاکره برای پروژه گرفتن برخوردار باشه، آیا می‌توانیم همین توانایی رو به عنوان مهارت نرم یک وکیل حقوقی معرفی کنیم؟ تعریف از مهارت نرم (Soft Skill) کاملاً نسبی هست و خیلی از مهارت‌ها در خیلی جاها جایگاه تخصصی و در خیلی جاها جایگاه نرم دارند. مانند:

مهارت های ارتباطی

ارتباطات بدیهی‌ترین مهارت نرم (Soft Skill) هست که باعث میشه تا خیلی راحت و حرفه‌ای با کارفرما، مشتری، دوستان، همکاران و هر کس دیگه در اطراف خودتان تعامل کنید. ارتباط می‌تونه کلامی، غیر کلامی و حتی نوشتاری باشه. اما در کل قراره تا یک مهارت مناسب برای بیان خواسته‌ها، نظرات، ایده‌ها و توانمندی‌های شما باشد. با مهارت‌های ارتباطی شانس شما برای ارتباط موثر با دیگران و انجام کار تخصصی بیشتر و بهتر هست.

مهارت های کار تیمی و همکاری

اگه بلدی که چگونه با یه نفر دیگه همکار باشید و مراحل مختلف هر پروژه رو به درستی با تخصیص وظایف کامل کنید، قطعاً در انجام پروژه‌هات موفق‌تر هستید. مهارت در کار تیمی از بهترین مهارت‌های نرم هست که باعث میشه تا آدم موفق‌تری در گروه‌های بزرگ و پروژه‌های پیچیده باشید.

توانایی حل مسئله

توانایی حل مسئله قاعدتاً حل کردن معادلات ریاضی نیست؛ بلکه این مهارت رو داشته باشید که در شرایط پیچیده راهکارهای مناسب و عملی ارائه کنید. اگه توانایی تحلیل موقعیت‌ها رو دارید و می‌توانید ریشه مشکلات رو به سرعت شناسایی کنید و دنبال راه حل‌های سریع اما دقیق باشید، قطعاً از این مهارت نرم برخوردار هستید. این مهارت آموزشی نیست؛ ولی می‌توانید قدرت حل مسئله رو در خودتان تقویت کنید.

مهارت در انعطاف پذیری

انعطاف‌پذیری از بهترین مهارت‌های نرم هست که به ظاهر سخت اما در عمل باعث پیشرفت شما می‌شود. انعطاف پذیری یعنی توانایی همراه شدن با جریان‌های روز دنیا. به هر حال دنیای جدید در حال تغییر هست و اگه آدم خشک و بدون انعطاف باشید، خیلی سریع از جریان دنیای مدرن حذف می‌شوید. انعطاف پذیری بهت کمک می‌کنه تا خیلی سریع تغییرات رو درک کنید و برای یادگیری و سازگاری با شرایط جدید دست به کار شوید. انعطاف پذیری قطعاً برگ برنده در لیست مهارت های نرم هست.

مهارت های مدیریت زمان و سازماندهی

مدیریت زمان یک مهارت نرم (Soft Skill) هست که بهت کمک می‌کنه تا به راحتی کارهای بزرگ رو در مدت زمان‌های محدود مدیریت کنید. با این مهارت می‌تونی کارها و یا وظایف خودتان را اولویت بندی کرده و هر کار رو به موقع و سر جای خودش تکمیل کنید.

مهارت هوش هیجانی (EQ)

رفتارهای هیجانی همیشه زمینه شکل‌گیری اتفاقات بزرگی هستند. کافیه تا از مهارت نرم هوش هیجانی استفاده کنید تا توانایی تصمیم گیری در لحظات بحرانی رو داشته باشید. در لحظاتی که آدم‌های معمولی دست و پا گم شده قادر به هیچ کاری نیستند، شما می‌توانید با مهارت هوش هیجانی به سرعت مدیریت بحران رو در دست گرفته و تصمیم‌های مهمی رو اجرا کنید. هوش هیجانی از مهمترین‌ها در لیست مهارت های نرم هست که به مرور زمان و قرار گرفتن در شرایط مختلف کسب می‌کنید.

مهارت رهبری کردن

رهبر شدن یه مهارت کاملاً تاثیرگذار هست. تمام اعضای یه گروه وابسته به تصمیم و شخصیت رهبر آن گروه هستند. مهارت رهبری کردن اکتسابی نیست؛ ولی می‌تونی با هنرمندی این نوع مهارت‌ها رو در خودت تقویت کنید. رهبر گروه باید توانایی تصمیم گیری داشته باشه و قادر به تفویض وظایف باشد. از طرفی راهنمایی کردن و انگیزه دادن هم بخشی از مهارت‌های رهبری هست که میشه هنرمندانه آنها رو تقویت کنید.

مهارت های نرم برای برنامه نویسان و توسعه دهندگان نرم افزار

در نگارش این مقاله روی صحبت ما با برنامه نویسان و توسعه دهندگان نرم‌افزار هست. به عنوان یک برنامه نویس پس از سال‌ها تجربه اندوزی و یاد گرفتن انواع مهارت‌های تخصصی بر این باور هستم که یادگیری مهارت نرم (Soft Skill) زمینه‌ساز پیشرفت هر برنامه نویس هست. مهارت‌های سخت در برنامه نویسی خیلی زیاده و تمامی ندارد. از انواع زبان‌های برنامه نویسی تا کار کردن در انواع محیط‌های کدزنی و آشنایی با انواع فریم ورک‌ها و یا تکنیک‌های کدنویسی همگی مهارت‌های سخت هستند. ممکنه در یادگیری انواع مهارت سخت برنامه نویسی خیلی پیشرفت کنید؛ ولی زمانی از این مهارت‌ها به درآمدزایی خوب می‌رسید که به درستی خودتان رو معرفی کرده باشید. در برنامه نویسی به انواع مهارت نرم نیاز دارید. مانند:

·        مهارت حضور در مصاحبه‌های شغلی و یا مذاکره پذیرش پروژه

·        مسئولیت پذیری برای اجرای پروژه در زمان مقرر

·        توانایی گزارش نویسی برای پرزنت کار به کارفرما

·        توانایی یادگیری مهارت‌های جدید برای به‌روزرسانی دانش برنامه نویسی

·        مهارت تهیه روتین شخصی

·        توانایی حل مسئله و پیدا کردن یک راهکار کدنویسی

·        مهارت انگیزه دادن به خودتان و همکاران

·        مهارت ارائه پروژه و کارهای انجام شده

·        توانایی وبلاگ نویسی

·        مهارت بازاریابی برای خودتان به عنوان یک برنامه نویس (برندسازی شخصی)

·        مهارت کار به شکل فریلنسری

چگونه مهارت های نرم را ارتقا دهید؟

آیا مهارت نرم (Soft Skill) ذاتی و یا اکتسابی هست؟ مثلاً فکر می‌کنید که مهارتی رو در وجود خود دارید و می‌توانید از آن استفاده کنید؟ و یا قرار هست هر کدام از این مهارت‌ها رو آموزش دیده و یاد بگیرید؟ در واقع مهارت‌های نرم هیچ کدام از این‌ها نیستند. آنها ذاتی هستند، اما باید تقویت شوند. پس به رویکرد اکتسابی و تمرین و تکرار برای تقویت نیاز دارند. از طرفی ممکن هست از وجود مهارتی در خود بی‌اطلاع باشید و حالا می‌توانید از آموزش برای شکوفاسازی آن استفاده کنید. راهکارهایی وجود داره که می‌توانید از آنها برای تقویت مهارت‌های نرم استفاده کنید:

با خودآگاهی زمینه شکل گیری مهارت نرم را شناسایی کنید

در اولین قدم باید توانایی‌های خود برای به‌کارگیری مهارت نرم رو شناسایی کنید. برای این کار هم به خودآگاهی نیاز دارید. پس با خودتان صادق باشید و نقاط قوت و یا ضعف خود رو در زمینه‌های گوناگون شناسایی کنید. می‌توانید از تست‌های استاندارد و یا بازخورد دیگران برای شناسایی مهارت‌ها استفاده کنید.

روی مهارتی که به آن نیاز دارید متمرکز شده و تمرین کنید

مهارت نرم مورد نظر خودتان رو تمرین کنید. به عنوان مثال اگه قصد دارید تا فرد شش دانگ در پروژه‌های کاری باشید، در جلسه بعدی شرکت، حضور فعالانه داشته باشید و خیلی خوب به تمام صحبت‌ها گوش کنید و یا اگر برای تقویت مهارت‌های ارتباطی دست به کار هستید، کافی است نحوه تعامل خود با اطرافیان رو تمرین کنید. این تمرین‌ها در ابتدا ممکن است سخت و یا مسخره به نظر آیند. اما قرار هست تا شما رو برای پذیرش یک مهارت پنهانی اما تاثیرگذار آماده کنند.

از دیگران الگوبرداری کنید

به دنبال افراد موفق در مهارت مورد نظر خود باشید و از آنها الگوبرداری کنید. رفتارهای آن فرد موفق رو زیر نظر بگیرید و تمام نکات رفتاری او رو شناسایی کنید تا در شرایط عملی نحوه اجرای آن مهارت رو درک کنید. قرار نیست تا برای افزایش مهارت نرم شبیه به دیگران شوید. بلکه توصیه می‌کنیم تا رفتارهای افراد موفق در آن مهارت رو ارزیابی کنید و ببینید که فرد مورد نظر شما چگونه از پس اجرای آن مهارت برمی‌آید. در نهایت این شما هستید که حالا باید رویکرد تخصصی و ویژه متناسب با شخصیت خودتان برای اجرای آن مهارت رو طراحی کنید.

به خارج از محدوده امن خود سرک بکشید

تا وقتی که در محدوده امن خود قرار دارید، هیچ مهارت جدیدی رو یاد نمی‌گیرید. اگه قرار باشه تا همان آدم سابق با همان رفتارها و عادات قدیمی باشید که دیگه مهارتی وجود نداره تا آن رو یاد بگیرید. برای کسب مهارتی جدید پای خود رو از دایره امن خود بیرون بگذارید و موقعیت‌های جدید رو تجربه کنید. هر مهارت نرم که تقویت می‌کنید از شما آدم دیگری می‌سازد. برای تبدیل شدن به چنین آدمی باید پا رو فراتر از آنچه تاکنون هستید، بگذارید.

آموزش ببینید و مطالعه کنید

اگرچه مهارت نرم (Soft Skill) ذاتی هست، اما برای تقویت آن به یادگیری نیاز دارید. هر مهارت نرم مانند قدرت بالقوه در درون شما هست که باید آن رو کشف کرده، مهار کنید و در نهایت به کار اندازید. برای طی شدن این مسیر به یادگیری و آموزش نیاز دارید. جالب است که انواع کارگاه‌ها، دوره‌های آنلاین، سمینارها و حتی کتاب‌ها در زمینه آموزش مهارت‌های نرم وجود دارند. از این همه بسترهای آموزشی برای تقویت مهارت‌هایتان غافل نشوید.

در سبک زندگی خودتان و آنچه هستید تامل کنید

برای کسب مهارت نرم یه نگاه در آنچه هستید و آنچه قرار هست شوید بیاندازید. خودتان رو به چالش بکشید و موانع وجودی خودتان برای تحقق مهارتی مهم رو زیر سوال ببرید. این قضاوت و تامل در جریان زندگی به شما کمک می‌کند تا آگاهانه‌تر برای تقویت مهارت نرم (Soft Skill) دست به کار شوید.

چگونه از مهارت نرم استفاده کنید؟

ممکنه در حال پیدا کردن یه شغل جدید هستید و یا قراره تا در یه پروژه‌ای حسابی قدرتمند و کار بلد فعالیت کنید. شاید پروژه‌هایی رو انجام داده‌اید و حالا لازمه که بازاریابی کنید. در همه این موارد لازم هست که توانایی استفاده از مهارت نرم رو به کار اندازید. فقط کافیه بر روی مهارت‌های نرم خودتان متمرکز شده و آن رو به درستی معرفی کنید. اگه رزومه تهیه می‌کنید، حتماً در فهرست توانمندی‌هایتان به مهارت‌های نرم اشاره کنید و متذکر شوید که از این توانایی‌ها برخوردار هستید.

آیا تمرکز برای ارتقاء مهارت های نرم را آغاز کرده اید؟

در دنیای امروز بدون استفاده از مهارت‌های نرم کاری از پیش نخواهید برد. مهارت‌های نرم فقط مزیت شما نیستند؛ بلکه حالا تبدیل به ضرورت مطلق برای حضور در دنیای پیچیده و به هم پیوسته امروز شده‌اند. مهارت نرم رو به عنوان یه پل ارتباط دهنده میان تخصص فنی و موفقیت عملی در نظر بگیرید. وقتی روی ارتقا مهارت‌های نرم خودتان سرمایه‌گذاری می‌کنید، قراره تا موفقیت پایدارتر، رضایت شغلی بیشتر و روابط غنی‌تری در تمام جنبه‌های زندگی خودتان از کار تا زندگی شخصی داشته باشید. کسب مهارت نرم (Soft Skill) رو دست کم نگیرید و تا می‌توانید آنها رو پرورش دهید. این مهارت‌ها قرار هست نقطه عطف در زندگی شغلی و شخصی شما باشد. حالا شما بگویید که بر کدام مهارت نرم متمرکز هستید و قرار هست تا چه نوع مهارت‌هایی رو در حد عالی کار می‌کنید؟